ลงรายละเอียดเยอะ ๆ

เป็นใครก็ไม่พิสมัยที่จะโดนถามมาก ๆ เพราะนอกจากจะเป็นความรำคาญอันชวนหงุดหงิดแล้ว มาถามมาก ๆ มันก็หาใช่เรื่องของตัวไม่ การถามลงรายละเอียดเยอะจะทำให้ผู้ตอบงงเองแล้วก็จะหลุดความสับสนออกมาเป็นพิรุธจนความแตกเอง

ตรวจสอบประวัติความจริงใจ

ก็เหมือนการตรวจสอบประวัติอาชญากรนั่นแหละ ถ้าเคยมีประวัติการโกหกมานับครั้งไม่ถ้วน ก็แสดงว่าแนวโน้มว่าจะมีการโกหกอีกเป็นไปได้สูง แต่ถ้าไม่เคยเลย ก็มีแนวโน้มว่าคน ๆ นี้พูดปดไม่เป็น แต่ก็ต้องระวังว่าสำหรับบางคนแล้วที่ไม่เคยโกหกเลยก็เพราะโกหกได้เนียนเอามาก ๆ และไม่เคยถูกจับได้สักครั้ง

ถามแหล่งข้อมูล

บางทีวิจารณญาณของตัวเองอาจผิดเพี้ยนไปจากมาตรฐานความเป็นจริงของคนอื่นอยู่พอสมควร ควรเช็คกับคนอื่นก่อนว่าสิ่งที่คุณได้ยินได้ฟังมานั้นเป็นเรื่องที่เป็นไปได้และเชื่อได้หรือไม่ ถ้า 4 ใน 5 คนฟันธงว่าเป็นไม่ได้และมีแต่คุณคนเดียวที่เพ้อเจ้อคิดว่ามันน่าจะเป็นไปได้อยู่คนเดียว แสดงว่าวิจารณญาณของคุณเริ่มมีปัญหา หรือไม่คุณก็ออกแนวหูเบาเชื่อไปหมดทุกอย่างเลย และเรื่องที่ฟังเริ่มเชื่อไม่ได้แล้ว

สังเกตถึงอาการลุกลี้ลุกลน

อาการของคนโกหกที่แสดงให้เห็นอย่างเด่นชัดอีกอย่างหนึ่งก็คือแววตาอันเต็มไปด้วยความกังวลและสีหน้าอันส่อความไม่เป็นปกติ คนพูดไม่จริงจะรู้สึกเหมือนตัวเองเป็นวัวสันหลังหวะที่เพียงแค่เราลองจ้องเขาด้วยสายตาที่ไม่ปกติ เขาก็จะรู้สึกหนาว ๆ ร้อน ๆ แล้วก็จะรู้สึกไม่เป็นปกติกับสายตาที่เราจ้องมองเขา

ซักฟอกหลักฐานและพยาน

ในบางกรณีเราอย่าได้สักแต่ฟังเพียงอย่างเดียว แต่เราต้องแสดงความฉงนในความเป็นจริงของสิ่งที่เราฟังด้วย เช่น พยานคนนั้นมีตัวตนจริงและอยู่ในเหตุการณ์จริง ๆ หรือไม่ หรือหลักฐานจะเป็นหลักฐานที่สร้างขึ้นมาเพื่อการเท็จโดยเฉพาะ ดังนั้นการจะปักใจเชื่อหรือไม่เชื่อสิ่งใดนั้น ไม่ควรให้ความสำคัญว่าอยู่ที่พยานเยอะหรือหลักฐานแยะ แต่ควรอยู่ที่พยานและหลักฐานนั้นเป็นของจริงและเชื่อถือได้มากแค่ไหนมากกว่า

แต่โดยทั่วไปแล้วคนเราไม่อยากโกหกหรือปิดบังความจริงกันหรอก เพราะพื้นที่สมองจะต้องมาเปลืองพื้นที่จำเรื่องไม่จริงอยู่ตลอดเวลา แถมยังต้องมาสับสนว่าเรื่องไหนเรื่องจริง เรื่องไหนเรื่องเท็จ เรื่องไหนโกหกไว้กับใครว่าอย่างไรบ้าง ไม่ช้าไม่นานโกหกเยอะ ๆ เข้าก็หลุดพิรุธให้โดนจับได้จนได้